İlk arama motoru 1990 yılında bir üniversite öğrencisi olan Alan Emtage tarafından Archie adıyla kuruldu.
İngilizce “archive” kelimesinden türemiştir.Bu arama motoru insanların aradıkları dosyaları bulmaya çalışıyordu.[1] Popüler olmaya başladığında Minnesota Üniversitesi’nden Mark P. McCahill, “www.archie.com“un karşısına 1991’de Veronica (Very Easy Rodent-Oriented Net-wide Index to Computerized Archives)’yı çıkardı.
Çok geçmeden aynı amaçla Jughead (Jonzy’s Universal Gopher Hierarchy Excavation And Display) de kuruldu. İkisi de Dosya aktarım iletişim kuralı çerçevesinde çalışıyordu.
Haziran 1993’te Massachusetts Teknoloji Enstitüsü‘nden Matthew Gray, bir indeks adı oluşturmak için kullanılan ve “Wandex” adıyla anılan ilk internet botununu üretti. Sonra Kasım 1993’te kurulan ve internet botu olmayan Aliweb arama motoru, web sitelerinin bilgilerini kullanarak oluşturulmuş ilk arama motoru oldu.
Aralık 1994’te web sayfalarını bulmak amacıyla kendi içerisinde dizin oluşturan ve tasarlanan sorgu programına arayüz ve bir web formu olarak kullanılabilen JumpStation arama motoru oluşturuldu.[2] Bir ilk olan “tam metin“(full text) tarayıcı arama motoru olan WebCrawler, 1994 yılında görücüye çıktı.
Önceki arama motorlarının aksine; herhangi bir web sayfasını, her kelimesi için herhangi bir kullanıcının aramasına izin veriliyordu. Ayrıca yine 1994 yılında Carnegie Mellon Üniversitesi’nden Dr. Michael Mauldini tarafından üretilip satışa çıkan Lycos, büyük bir ticari çaba oldu.
Kısa bir süre sonra; Magellan, Excite, Infoseek, Inktomi, Northern Light ve AltaVista dahil pek çok arama motoru internet ortamında görücüye çıktı ve popülerlik için birbiriyle yarıştı.
Ancak bunların içinde bulunan, David Filo ve Jerry Yang‘ın kurduğu Yahoo!, insanların ilgisini diğerlerinden çok çekerek web sayfaları bulmanın en popüler yolu olarak kullanılan arama motorları arasında yer aldı.
Arama motorlarına 1990’ların sonlarına kadar büyük çapta bir yatırım yapılmadı.[3] Ancak o yıllardan itibaren büyük şirketler ortaya çıkan bu yeni arama motorlarından kazanç elde etmeye başladı.
1998 yılında Google‘ı kuran Larry Page ve Sergey Brin, PageRank adlı teknolojilerini satmak istediler ancak alıcı çıkmadı.
İnternet ağındaki her sayfayı puanlayan bu sistem; o sayfaya ne kadar çok link verildiyse ve link veren yerlerin puanı ne kadar çoksa, söz konusu sayfaya da o kadar çok puan verme mantığına dayanıyordu. Google‘ın sahipleri bu teknolojiyi satamayınca büyüme kararı aldılar ve 35 milyon dolar yatırım kredisi de alınca 1999’da Google Search‘ü kurdular.
2000’li yıllarda öne çıkan Google arama motoru‘nun ardından kısa sürede gelişip 2000 yılında Google Araç Çubuğu çıkaran ekip, 2004 yılında kütüphanelerdeki binlerce kitabı Google Book Search adıyla aramaya açtı ve 1 GB kapasite ile Google Mail yani Gmail hizmetini başlattı. Google 2007’in sonları itibariyle, en popüler web arama motoru olarak dünya çapında tanınıyordu.(kaynak;wikipedia)
Arama Motoru İşlevleri ve Çalışması
Robot internet üzerinde bulunan web sitelerini, sitelerin birbirlerine verdiği bağlantıları kullanarak otomatik olarak gezer ve bu sayfa içeriklerini saklar. Bu içerik daha sonra indekslenerek hızlı bir şekilde aranabilir hale getirilir. Kullanıcı arabirimi ise bu oluşturulan indeksin aranmasını sağlar.
Bazı Arama Motorlarına site sahipleri, sitelerinin var olduğunu bunlara kayıt yaparak bildiriler. Bu işlem, sitelerin arama motorlarında daha kolay bulunmasını ve indekslenmesini sağlar. Bunlara ek olarak İnternet’te milyonlarca Web sayfası içinde aranan bir bilgiyi bulmayı kolaylaştırmak için çok hızlı ve çok yüksek kapasiteli sunucularla Web sayfalarındaki metinleri endeksleyen servisler (Web siteleri) bulunur.
Bunların arama dizini (directory), arama motoru (search engine) veya metasearch gibi farklı türleri olabilir. Arama dizini bilgileri kategoriler halinde sıralar, seçme bilgiler vardır, site sahiplerinin gönderdiği özet bilgi içinde arama yapılır.
Arama motoru, aranan sözcükleri içermesi koşuluyla her tür siteyi kullanıcı karşısına getirir. Metasearch, birden fazla arama motorunda arama yapan sitelere verilen addır.
Bu arama sayfalarında, Arama (Search) satırına istenen bilgileri bulmakta kullanılacak kilit sözcükler girilerek ve Search (Ara) düğmesine tıklanılarak; bu sözcüklerin geçtiği Web sitelerinin adresleri liste halinde ekrana gelir. Ancak bu arama motorları da kullanıcı karşısına bu sözcüklerin geçtiği ilgili veya ilgisiz binlerce sayfa getirebilir.
Arama motoru teknolojisinde günümüzde genel amaçlı arama motorlarının yanında belli bir alana yoğunlaşmış arama motoru örnekleri türemektedir. Belli bir alana yoğunlaşmış arama teknolojisine Dikey arama adı verilmektedir.
Site İçi SEO (On Page SEO)
Site içi düzenlemeler; arama motorlarının siteyi düzenli bir şekilde okumalarına ve anlamlandırmasına yardımcı olur. Arama motorları; herhangi bir siteyi içeriği ile değerlendirirken kullanıcı deneyimini gözönünde bulundurur ve algoritmasını o deneyimlere paralel olarak oluşturur. Zaten arama motorlarının en büyük amacı da kullanıcıların istediği sonuçları onlara sunmak.
Site içi SEO işlemlerine örnek olarak “W3C Geçerlemesi, robots.txt, uygun başlığın kullanılması, görsellerdeki çözünürlük kalitesi, alan adı (domain) uygunluğu, özgün içerik, site hızı” gibi metodlar gösterilebilir.
Site Dışı SEO (Off Page SEO)
Site dışı SEO yapmak için çok sayıda farklı teknikler vardır. En popüler olanları ise sitenin kaliteli ve yüksek backlink sayısına sahip olmasıdır.
Backlink, bir web sitesinin diğer bir siteye verdiği linktir. Ancak başta Google olmak üzere tüm arama motorları; manipüle edilmiş backlinklere karşıdır. Bunun nedeni, backlinklerin arama motorları nezdinde bir referans olmasıdır. Dolayısıyla arama motorları, yapay bir referansı kabul etmeyecektir.
Bu bağlamda web sitesine gelen backlinklerin gerçek kullanıcılar tarafından gerçekten verilmesi gerekmektedir. Bunun gerçekleştirilmesi de kaliteli ve insanlar tarafından gerçekten beğenilen web sitesi yapmak ve bu web sitesinde ilgi çekici içerikler yayınlamaktır. Bu sayede insanların sitenize backlink vermesini sağlayabilirsiniz.
Backlinkler dışında arama motorları; kullanıcı deneyimlerini gözönünde bulundurarak web dünyasındaki birçok sinyalden yararlanır ve algoritmalarını bu sinyaller ile dayandırır.
Sosyal medyadaki etkinlik, marka bilinilirliği gibi birçok etken de arama motorlarının dikkat ettiği alanlardır. Dolayısıyla bu alanlardaki etkinliğe de önem verilmelidir.
Optimizasyon Süreci
Optimizasyon sürecine ilişkin aşamaların bazıları şunlar olabilir: Statik IP W3C geçerlemesi LSI tekniği ile eşdeğer içerikli kelimelerin içeriğe yansıtılması Sayfalara uygun başlıklar seçilmesi (Title) “robots.txt” dosyasının kullanımı Meta etiketlerin kullanımı İçeriğin özgün olması (başka sitelerden kopyalanmamış olması) Siteiçi dolaşımın düzenlenmesi Sitenin içeriği ile alâkalı başka sitelerden bağlantı toplanması Sitenin seçilen anahtar kelimelerin site içeriğindeki yoğunluğunun belirlenmesi Arama motoru örümceklerinin siteyi daha hızlı taraması için site haritası oluşturmak İlgili anahtar kelimeleri kalın veya italik şekil gibi özellikler kullanarak önplana çıkarmak Tablo düzeni ile tasarlanmamış, CSS tabanlı sitelerin oluşturulması Bir sayfadaki link sayısının 100’ün altında tutulması Resim alt etiketlerinin içerik ile uyumlu hâle getirilmesi Site açılış hızına doğrudan etki edebilecek unsurların gözden geçirilmesi Kullanıcı dostu url yapısı tercih edilmesi Sitedeki tüm metinlerin site geneli ile uyumlu olması “404” sayfalarının çalışan bir sayfaya yönlendirilmesi Site için yerel uzantılar kullanmak Sitede güvenlik sertifikası kullanmak Site için Favicon görseli kullanmak Sitenin içerik-kod oranı Sitenin güncel içerik ile beslenmesi Sitede kullanılan resimlerin özgün olması Sitede kullanılan resimlere yükseklik ve genişlik değeri atanması Sitenin barındırıldığı sunucunun yerel olması (yerel arama sonuçları hedeflendiğinde geçerlidir) Sitenin sosyal medyada bilinirliğini arttırmak Site içinden, otoriter sitelere Dofollow veya Nofollow etiketleri ile işaretlenmiş link çıkışları vermek Siteyi çeşitli nedenlerle oluşabilecek muhtemel yayın kesintilerinden korumak Bir site ile ziyaretçiler arasında karşılıklı alışverişe dayalı bir ilişki oluşturmak Gereksiz Javascript kodlardan (kullanıcının içeriğe odaklanmasını kesen uygulamalardan) siteyi arındırmak Google Insights puanlamasında mobil ve masaüstü olmak üzere iki alanda da 70 üzeri puan elde etmek.
